ZALECANE SPOŻYCIE KAWY

Większość naukowców zaleca spożywanie do 500 mg kofeiny dziennie, co przekłada się na około 4 filiżanki kawy.  

Przyjmuje się, że kawa w tej ilości nie tylko nie jest szkodliwa, ale może nawet pozytywnie wpływać na organizm człowieka. W przypadku spożycia większej dawki kawy występować mogą skutki negatywne. Powyżej 1000 mg kofeina staje się trująca. Dokładna granica toksyczności zależy od właściwej danej osobie odporności na ten związek chemiczny. 

Za minimalną dawkę śmiertelną uznaje się 3200 mg (przyjmowane w jednej dawce). Realna dawka śmiertelna (przyjmowana w formie kawy) to 10 g, czyli około 80 filiżanek. Poniżej zamieszczona została przykładowa zawartość kofeiny w różnych rodzajach kawy i innych napojach:

• filiżanka kawy gatunku Robusta - 330 mg
• filiżanka kawy Arabica - 175-185 mg
• filiżanka etiopskiej kawy mokka - 160 mg
• filiżanka kawy rozpuszczalnej - 95 mg
• szklanka czarnej kawy - 80-120 mg
• filiżanka espresso - 60 mg
• filiżanka kawy mrożonej - 50-70 mg
• szklanka herbaty - 45-65 mg
• puszka coca-coli - 45 mg

MLEKO W KAWIE A ZDROWIE

Mało kto wie, że po raz pierwszy na połączenie kawy z mlekiem wpadł holenderski dyplomata, a mleko w kawie daje nam więcej iż tylko smak.

Już na początku XVII wieku holenderski ambasador w Chinach – Nieuhoff – wypróbował połączenie mleka i kawy, mimo że dotychczas praktykowano dodawanie mleka wyłącznie do herbaty. W 1685 roku słynny francuski fizyk Sieur Monin propagował w Grenoble picie kawy z mlekiem jako lekarstwo. Od tej pory mleko rozpoczęło swoją karierę w charakterze dodatku do ulubionego napoju. Zresztą nie tylko mleko, ale i gęsta śmietana, czym zachwycał się sam Adam Mickiewicz.

Ogromną dziś popularność mleka jako dodatku do kaw po części zawdzięczamy uprzemysłowieniu metod uprawy kawy. Większość kaw przemysłowych trudno jest wypić bez dodatku mleka lub cukru – są one często zbyt kwaśne lub gorzkie. Mleko ma magiczną moc łagodzenia kwaskowości i goryczy zawartych w kawie, chroniąc śluzówkę żołądka. Ponadto białko mleka pomaga  chronić przed szkodliwymi substancjami zawartymi w kawach palonych przemysłowo, czyli zbyt szybko i na ciemny odcień, które rozpoznajemy po nadmiernie gorzkim smaku. Mleko wytrąca częściowo związki o niepożądanym działaniu na organizm, które osadzają się wówczas na dnie filiżanki lub pozostają w fusach kawowych. Naukowo udowodniono spowalniające działanie mleka na trawienie kofeiny, absorpcja kofeiny przebiega więc łagodniej. Często osoby wrażliwe na działanie kofeiny piją wyłącznie kawę z mlekiem.

Krytycy twierdzą, że mleko dodawane do szlachetnej kawy osłabia jej aromat. W dodatku mleko w niewielkim stopniu wpływa na obniżenie aktywności przewutleniającej, prawdopodobnie ze względu na nietrwałe związanie polifenoli przez białka mleka.

Mimo wszystko warto pamiętać, że kawa dobrej jakości, myta i pochodząca z uprawy ekologicznej, nie wymaga dodawania mleka, naturalnie bowiem nie szkodzi żołądkowi i wpływa korzystnie na organizm. „Bielenie” mlekiem dobrej kawy powinno wynikać wyłącznie z przyzwyczajenia lub gustu, nie powinno być jednak nigdy ratunkiem przed kawą złej jakości.

„Filiżanka Smaków” nr 5 (25)/2011 – Sara Magdalena Woźny

FILIŻANKA

Filiżanka to niewielkie naczynie, czarka, najczęściej z uszkiem służąca do picia napojów takich jak kawa czy herbata, najczęściej z odpowiednim spodkiem. Filiżanki z dwoma uszkami służą do podawania zup czystych przeznaczonych do picia, takich jak bulion czy barszcz czerwony. Pierwsze filiżanki sprowadzone do Europy z Japonii nie miały uszek, podobnie jak ich europejskie imitacje pochodzące z Miśni. Tradycyjnie wyrabiane są z porcelany lub fajansu. Abyśmy mogli pić z filiżanki trzeba było wynaleźć porcelanę. Wynaleziono ja na dalekim Wschodzie, w Chinach, ponieważ właśnie tam znajdują się bogate pokłady surowca potrzebnego do jej wyrobu, a mianowicie u stóp jednej z wielkich gór, po chińsku zwanej Kau - Ling (wysoka góra). Stąd też pochodzi nazwa kaolin (rodzaj gliny) używanej do produkcji porcelany. Znajomość produkcji porcelany dostała się z Chin do Korei, a stamtąd do Japonii. Tajemnica wyrobu porcelany do Europy nie dotarła. Dopiero w XVIII w. alchemik króla polskiego Augusta II - Bottger - poszukując sposobów wytwarzania złota potrzebnego zadłużonemu królowi, przypadkowo dokonał ciekawego odkrycia, w mączce używanej wówczas do pudrowania peruk stwierdził obecność kaolinu. W ten sposób rozpoczęła się produkcja porcelany na starym kontynencie.

SPOSOBY PARZENIA KAWY

Kawa po turecku - wbrew powszechnemu w Polsce poglądowi, kawa zalewana, nie jest kawą po turecku. Sposób jej parzenia jest zupełnie inny. Bardzo drobno zmieloną kawę i zmieszaną z cukrem należy wsypać do tygielka (najlepiej miedzianego), zalać zimną wodą i kilka razy podgrzewać (nie dopuszczając do gotowania), aby wywar się podniósł. Zanim przelejemy gorący napar do filiżanek, należy dodać kilka kropel zimnej wody aby fusy osiadły na dnie. Warto do tak przygotowanej kawy dodać odrobinę cynamonu lub kardamonu, co wzbogaci jej smak.

Kawa w filtrze - do filtra z wkładem umieszczonego w dzbanku należy wsypać kilka łyżeczek kawy (w zależności od ilości filiżanek) i powoli zalewać gorącą wodą. Niewątpliwie jest to najprostszy sposób parzenia kawy - nie licząc zwykłego zalewania wrzątkiem w szklance. Taki sposób jest wyjściem z sytuacji, gdy nie chcemy kupować expresu przelewowego, a nie lubimy pić kawy z fusami.

Kawa z ekspresu przelewowego - takie ekspresy są bardzo popularne w Polsce, chociażby dlatego że są w miarę tanie i wydajne. Woda przelewa się automatycznie przez filtr ze zmieloną kawą. W takim ekspresie jest specjalny podgrzewacz, który utrzymuje temperaturę kawy, jednak kawa nie powinna długo stać w dużej temperaturze, gdyż traci swój aromat.

Kawa z ekspresu ciśnieniowego - tego typu ekspres służy tylko i wyłącznie do przygotowywania  espresso. Wszystkie inne napoje (caffee latte, caffee machiato, cappuccino itp.) są napojami przygotowanymi na bazie espresso.

Caffetierka (kawa moka) – ten rodzaj parzenia kawy jest zbliżony w działaniu do parzenia w ekspresie ciśnieniowym. Dolną część specjalnego czajniczka napełnia się zimną wodą, nad nią jest sitko ze zmieloną kawą, a nad nim z kolei - górny pojemnik na napar. Całość stawiamy na kuchence (istnieją wersje elektryczne takiego czajniczka), gotująca się woda w dolnym zbiorniczku przechodzi do góry i pod ciśnieniem przechodzi przez kawę. W górnej części wylewa się gotowy napar.

CYTAT DNIA

To love oneself is the beginning of a life-long romance

Pokochanie siebie jest początkiem romansu na całe życie.

Oscar Wilde

NEGATYWNE WŁAŚCIWOŚCI KAWY

Badania wykazują również negatywne skutki picia kawy. Wiążą się one przede wszystkim z zawartą w niej kofeiną. Zwykle dotyczą przypadków spożywania kawy w zbyt dużych ilościach. Oto niektóre negatywne właściwości kawy:

• spożycie zbyt dużej ilości kawy może wywoływać uczucie nerwowości, niepokoju i rozdrażnienia (jest to tzw. "zdenerwowanie kofeinowe")
• podobnie jak herbata, wpływa na żółknięcie zębów i może prowadzić do próchnicy
• ze względu na swoje właściwości pobudzające u większości ludzi utrudnia zasypianie (u nielicznych, paradoksalnie, występuje efekt przeciwny)
• nieznacznie zmniejsza płodność zarówno u mężczyzn jak i u kobiet
• spożycie dużej ilości kawy przez kobietę w ciąży może zwiększać prawdopodobieństwo martwego urodzenia - w związku z tym zalecane jest, by osoby w ciąży piły do dwóch filiżanek kawy dziennie
• gotowana kawa może w dużym stopniu wpływać na podniesienie poziomu cholesterolu
• kawa może zwiększać prawdopodobieństwa ataku serca u osób o wolniejszym metabolizmie (posiadających gen spowalniający detoksykację kofeiny w wątrobie) nawet o 133% w przypadku picia powyżej 4 filiżanek dziennie. Wspomniany gen posiadało 54% osób uczestniczących w badaniu na ten aspekt
• spożycie dużej ilości kawy może zwiększyć prawdopodobieństwo niektórych chorób serca.

15 PAŹDZIERNIKA

Zakręcona przez swojego wuja Leopolda, królowa Wiktoria oświadczyła się w 1839 roku swojemu kuzynowi, księciu Albertowi. Bez wątpienia zostawiła sobie dość czasu na znalezienie pierścionka zaręczynowego, rezerwację terminu w kościele, zamówienie sukni i sporządzenie listy gości, aczkolwiek w przypadku członków rodów królewskich budżet i długość okresu narzeczeństwa nie stanowią szczególnego problemu. Narzeczeństwo Wiktorii nie trwało szcześciu miesięcy - była wszak królową - ślub odbył się 10 lutego 1840 roku.

/fragment książki "Dziewczyna na każdy dzień" Camilla Morton/

POZYTYWNE WŁAŚCIWOŚCI KAWY

Wedle badań kawa pita w umiarkowanych ilościach posiada pozytywne, niekiedy nawet lecznicze, właściwości, jak np.:  

• polepsza pamięć krótkotrwałą i chwilowo podwyższa poziom IQ
• obniża szanse zachorowania na marskość wątroby
• dotlenia organizm, przez co ułatwia koncentracje, a także pozytywnie wpływa na krążenie i układ trawienny
• przyspiesza metabolizm, tym samym zwiększa tempo przemiany lipidów i pomaga zapobiegać zmęczeniu mięśni
• zmniejsza szanse wystąpienia u mężczyzn kamicy żółciowej
• przyczynia się do zmniejszenia zachorowalności na nowotwory pęcherza wśród palaczy
• zmniejsza szanse zachorowania na chorobę Parkinsona
• zmniejsza szanse zachorowania na chorobę Alzheimera
• nawet do 50% zmniejsza szanse zachorowania na cukrzycę typu II
• zmniejsza szanse zachorowania na raka jelita i wątroby (hepatomę)
• zwiększa efektywność środków przeciwbólowych
• jest głównym przeciwutleniaczem w diecie osób spożywających niewiele owoców i warzyw.

KAWA A NASZ ORGANIZM

Kawa zawiera związki chemiczne znane z oddziaływań na ludzki organizm. Głównym związkiem jest oczywiście kofeina, która działa jako stymulant. Z tego powodu kawa jest najczęściej spożywana rankiem i w czasie pracy. Studenci spożywają kawę ucząc się do egzaminów, gdyż kawa poprawia koncentrację. Wielu pracowników biurowych robi sobie przerwę na kawę, gdy ich energia jest obniżona. Kawa pobudza organizm, zwiększa sprawność myślenia, znosi zmęczenie psychiczne i fizyczne. Bezpośredni wpływ kofeiny zaczyna się odczuwać po około pół godzinie od wypicia. 

COFFEE BREWING

  

Excellent coffee is not just good coffee, but also the right proportions of ingredients, thickness grind, water and fresh coffee. Having knowledge about coffee, you can brew a great cup of coffee using many different methods - French Press, coffee maker or espresso machine overflow pressure.

To brew a cup of really good cup of coffee, please note the following conditions:

Proportions of ingredients - use of appropriate proportions of water and coffee is the foundation for that to brew a great cup of coffee. If you want to extract from the coffee all the hidden flavors, use 10 grams of coffee for every 180 milliliters of water. If you are brewed in this way the coffee is too strong, you should add to her hot water.

The thickness of the coffee grinder - for each method of coffee brewing recommended a different degree of grinding. The general rule is that the shorter the brewing time, the finer the coffee should be ground:

Espresso - coffee should be ground very finely

Overflow Espresso - coffee should be medium ground

French Press - coffee should be ground very coarse

Water - brewed coffee is 98% composed of water. Therefore, water used for brewing coffee should always be fresh and clean. Ideally, when water is heated to a temperature of 90 - 96 °C. Water at this temperature is able to extract the coffee tastes great.

Coffee Freshness - coffee is a fresh product, and its biggest enemies are oxygen, light, heat and humidity. To the coffee was always fresh and full of flavor, you need to store it in an opaque, airtight container at room temperature for no longer than 7 days. To get the best taste, coffee should be ground just before brewing.

DLACZEGO NIE NALEŻY WITAĆ SIĘ PRZEZ PRÓG?

Zgodnie z przesądem witanie się przez próg przynosi pecha. Dlaczego? W dawnych Chinach, Indiach a także u pradawnych Słowian wierzono, że próg oddziela bezpieczne wnętrze domu od złego świata zewnętrznego. Zatem uścisk dłoni między osobami znajdującymi się po obu stronach, czy stanie gościa w progu niosło ze sobą ryzyko przyniesienia do domu złych mocy z zewnątrz. Skąd miały się wziąć te złe moce? W wyżej wymienionych kulturach istniał zwyczaj chowania zmarłych dzieci i poronionych płodów pod progiem domu. Wierzono, że duchy tych niewinnych istot będą strzegły domostwa. Witanie się nad miejscem ich pochówku byłoby wysoce lekceważące i mogło stanowić powód do obrazy duchów, a obrażony duch to złośliwy duch. Reliktem tych wierzeń jest dziś zwyczaj przenoszenia Panny Młodej przez próg.