KAWA ZBOŻOWA

Kawa zbożowa to rodzaj napoju bezkofeinowego o smaku podobnym do kawy, a w jej skład najczęściej wchodzi prażone żyto, cykoria oraz burak cukrowy. Jest bardzo popularnym napojem dla dzieci, zwłaszcza z dodatkiem mleka. Producenci w celu zachęcenia do nabycia tej alternatywnej wersji kawy, nieustannie pracują nad jej nowymi wariantami, np. zawierającymi mleko i cukier. Na rynku dostępna jest nie tylko kawa zbożowa, ale również orkiszowa czy żołędziowa!

Kawa zbożowa może być podawana na zimno - wówczas doskonale gasi pragnienie, lub na ciepło. Można ją pić z dodatkiem mleka, miodu czy też cukru lub po prostu czarną i gorzką.

Kawę zbożową można kupić w formie sypkiej do parzenia przez sitko, w saszetkach, granulowaną albo rozpuszczalną. Najwięcej walorów odżywczych ma kawa sypka, średnio 100 g takiej kawy zawiera po przyrządzeniu 1,3g białka, 11g węglowodanów oraz 0,3g tłuszczu, ma tylko 52 kcal. Niestety jest to najbardziej kaloryczny rodzaj kawy zbożowej, ponieważ zarówno kawa zbożowa ekspresowa (tj. w saszetkach) oraz instant (rozpuszczalna) mają o wiele mniej kalorii. Dla przykładu zaparzona kawa zbożowa ekspresowa Anatol ma w 100g jedynie 5 kcal! Podobnie niskokaloryczne są też odmiany instant i granulowane, gdzie np. szklanka kawy Inki (dwie łyżeczki) bez mleka i dodatków ma ok. 12 kcal. Nic więc dziwnego, że picie kawy zbożowej dietetycy polecają osobom, które się odchudzają oraz mają problemy z żołądkiem. Tradycyjna kawa zwiększa ciśnienie krwi i podnosi poziom tłuszczów we krwi. Powoduje także wzmożone wydzielanie insuliny przez trzustkę, co obniża poziom cukru we krwi i zakwasza treść żołądka. Kawę tradycyjną na zbożową powinni więc zamienić ludzie nerwowi, z nadciśnieniem, nadkwasotą, owrzodzeniem przewodu pokarmowego, z niewydolną śledzioną, wątrobą, nerkami i jelitami. Kawa zbożowa nie zawiera kofeiny, która pobudza nasz organizm, a więc śmiało można ją wypić na kolację, wieczorkiem kiedy ma się ochotę na filiżankę kawy, ale nie chce się mieć problemów z zaśnięciem. Chociaż ja osobiście w takich przypadkach jednak wolę zwykłą kawę, aczkolwiek bezkofeinową, bo i takie są dostępne na rynku.

W czasach realnego socjalizmu, ze względu na problemy związane z importem prawdziwej kawy, „zbożówka” stanowiła jej substytut. 

Pierwsza wytwórnia kawy zbożowej w Polsce powstała w 1818 roku na przedmieściach Włocławka (zazamcze), a jej założycielami byli bracia Bogumił Ferdynand i Ludwik Wilhelm Bohm. Aktualnie do najbardziej znanych i rozpoznawalnych w naszym kraju marek kawy zbożowej należą: Inka, Kujawianka i Anatol. W Stanach Zjednoczonych popularny amerykański odpowiednik nazywa się Postum. 

ALFABET KAWY: A JAK ANTYOKSYDANTY

a jak antyoksydanty (przeciwutleniacze, antyutleniacze)

Kawa charakteryzuje się złożonym składem chemicznym, stanowi bogate źródło kwasu chlorogenowego i kawowego, uważanych za silne przeciwutleniacze. Efekt zdrowotny przeciwutleniaczy polega na neutralizacji wolnych rodników, które niszczą zdrowe komórki i tym samym wywołują różne choroby. Przeciwutleniacze mogą poprawiać mechanizmy obronne organizmu przed chorobami, takim jak nowotwory i choroby wieńcowe serca. Ostanie badania wykazały, że poziom substancji o działaniu przeciwutleniającym, tzw. „antyoksydantów” czyli „wymiataczy” wolnych rodników, zdecydowanie zwiększa się podczas procesu palenia kawy. 

Badania przeprowadzone w Norwegii, we Włoszech, w Wielkiej Brytanii, Szwajcarii oraz Stanach Zjednoczonych (Kalifornia) wykazały, że kawa może być źródłem przeciwutleniaczy w naszej diecie i tym samym picie kawy może mieć korzystny wpływ na zdrowie. Do nich należą między innymi badania z 2006 r. (próba: ok. 42 000 kobiet), które potwierdziły, iż spożycie kawy przez kobiety po okresie menopauzy zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej oraz stanów zapalnych.

KAWA I ... CHILLI

Kawa smakuje nie tylko w czystej czarnej postaci, w formie latte czy cappuccino, ale czasem również w nie wyobrażalnych kombinacjach, jak na przykład z niewielką ilością drobno posiekanej papryczki chilli i czekolady. 

Ale zanim przejdziemy do przygotowania tej wyjątkowej i aromatycznej kawy, która jest idealnym napojem dla kawoszy ceniących sobie intensywne smaki, a także nie bojących się jej ostrości i charakterystycznego pieczenia w język, na początek kilka słów o jednym ze wspomnianych wyżej dodatku.

Papryczka chilli. Czy zastanawialiście się czym jest, skąd pochodzi i jakie ma zastosowanie? 

Czy wiedzieliście, że papryczka chilli to owoc? Tak! Choć bardzo wiele osób uważa je za warzywo, to pod względem botanicznym papryka - podobnie jak awokado, ogórek czy cukinia - jest owocem. 

Za jej ostry smak odpowiada zawarta w jej owocach kapsaicyna, czyli organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy alkaloidów, który działa na receptory bólu, co powoduje uczucie ostrości oraz pieczenia w jamie ustnej.  

Dodawanie do potraw ostrych papryczek chilli jest bardzo korzystne dla naszego organizmu, bowiem obniża poziom cholesterolu, przyśpiesza o ok. 25% tempo przemiany materii, co sprawia że szybciej spalane są kalorie, ponadto przeciwdziałają tworzeniu się zakrzepów we krwi, pomaga zapobiegać niektórym nowotworom, a przy przeziębieniu wspomaga oczyszczanie górnych dróg oddechowych. 

Wartości smakowe kawy warto więc dodatkowo podkreślić dodając bardzo drobno posiekaną papryczkę chilli wraz z wiórkami - najlepiej gorzkiej - czekolady. Tylko uważajcie, żeby nie przesadzić z jej ilością! 

KOSMETYKI

Coraz częściej składnikiem kosmetyków oraz perfum staje się ekstrakt kawowy. W perfumach najczęściej jest on dodawany do kompozycji korzennych oraz zmysłowych. W kremach ma zastosowanie antycellulitowe oraz wyszczuplające. Bogactwo aromatu działa pokrzepiająco i orzeźwiająco, stąd tak chętnie jest ono wykorzystywane w aromatoterapii oraz gabinetach SPA. 

STORING YOUR COFFEE

Green Beans - The length of time that green (unroasted) beans can be stored depends on a variety of factors, the most important of which are humidity, air circulation and temperature. They must not be subjected to huge variations in temperature or the flavour of the end product will decline rapidly. Ideally they should be stored in a stable environment and used within two years. The ideal humidity is around 50 to 55 percent and the ideal temperature around 22 degrees centigrade (72 degrees fahrenheit). It is important not to put green beans into an airtight container because they need to breathe. It is best to store them in a jute sack or a paper bag, not in plastic, and keep them out of strong sunlight.

Roasted Beans - Roasted coffee beans gradually deteriorate after they have been roasted and are best used within 6 months, but they must be properly stored. To prolong their freshness they can be stored in air tight packaging in a freezer for up to 12 months and used in small quantities as and when required. However there is a debate about the effect of the moisture that the beans are exposed to as a natural side effect of defrosting, and of course the frozen beans should never be used in a grinder straight from the freezer! The fridge is a better option for storing roasted beans but again they should be stored in an airtight container or in an unopened valve bag, although there is a similar issue with condensation. It is very important to keep the storage containers clean since the oils from the roasted beans will build up and become rancid damaging the flavour of the beans. The best plan is to store your roasted beans in an airtight container in a cool place out of direct sunlight, and to use them as quickly as possible.

If you roast your own beans it is recommended that you only roast a week's worth of coffee beans at a time.

Ground Coffee - Ground coffee deteriorates very quickly. Ideally you should grind the coffee immediately before use but if you choose to buy it ready-ground then it is best to buy it in very small quantities and use it as quickly as possible. Modern production processes for ground coffee purge the oxygen from the packaging to prolong the shelf life, but once the packaging is opened the coffee will be exposed to oxygen and will deteriorate quickly. Observe the "best before" date on unopened valve bags or pressurised tins of ground coffee.

CHEMEX

Chemex (Chemex coffeemaker) to nie tylko naczynie, ale jedna z najprostszych i aktualnie bardzo popularnych alternatywnych metod zaparzania kawy. 

Urządzenie zostało stworzone w 1941 roku przez amerykańskiego chemika Petera Schlumbohm'a, choć sam projekt ekspresu wynalazca opatentował już 2 lata wcześniej, chwilę przed założeniem firmy Chemex Corporation, która produkuje go do dziś.  

Chemex to nic innego, jak szklana kolba, która swoim kształtem przypomina klepsydrę lub grubszą karfkę, najczęściej o pojemności ok. 750 ml (4 filiżanek). U góry - w szyjce, umieszcza się specjalne papierowe filtry (są one grube i wielowarstwowe, zupełnie inne niż te, które stosuje się w standardowych ekspresach przelewowych, a to dlatego że mają za zadanie usunięcie z kawy m.in. olejków kawowych czy kafestolu), które wypełnia się grubo zmielonymi ziarnami kawy.

W celu przygotowania kawy należy - w osobnym naczyniu - przygotować wodę, która będzie podgrzana do temperatury 80 - 90 st. C. Zwilżyć wrzątkiem filtr, dodać do niego kawę (ok. 50 g na 750 ml napoju), polać niewielką ilością przygotowanej wcześniej i ostudzonej wody, odczekać ok. 1 minutę zanim płyn się przecedzi, a następnie czynność powtarzać, aż do momentu zapełnienia się całej kolby. 

Wykorzystywana przez Chemex metoda zaparzenia poprzez "naciąganie" (infuzję) sprawia, że pomimo dłuższego czasu przygotowania napoju, kawa ma o wiele bogatszy smak i szlachetniejszy aromat oraz w mniejszym stopniu wyczuwalna jest goryczka oraz kwasowość. 

Jako ciekawostkę warto dodać, iż Ian Fleming w swojej powieści "Pozdrowienia z Rosji" ("From Russia with Love"), opisał Chemex, jako ulubiony sposób zaparzania kawy przez Jamesa Bonda.